چرا «سربداران» اثری ماندگار شد؟

سریال «سربداران» در این روزها به قسمت‌های پایانی خود نزدیک می‌شود. به همین مناسبت گزارشی درباره محتوا و ساختار این سریال ارائه می‌شود.

سریال سربداران، سال ۶۳ براساس فیلمنامه‌ای از مرحوم کیهان رهگذر ساخته شد که تهیه‌کننده و مشاور کارگردان هم بود. او که دانش آموخته تئاتر از دانشگاه هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود پیش از این تجربه، فیلمنامه سینمایی «سفیر» را همراه فریبرز صالح نوشته بود که آن فیلمنامه هم با یک قصه فرعی به قیام عاشورا می‌پرداخت. همان‌طور که اشاره شد فیلمنامه سربداران با تکیه بر مستندات تاریخی به نگارش درآمد. قیام سربداران خراسان در قرن هشتم هجری به رهبری شیخ حسن جوری علیه ایلخانان مغول که بر ایران تسلط پیدا کرده بودند، محور اصلی این قصه بود.

درباره ریشه این نام و قیامی که به قیام سربداران معروف شد در منابع مختلف تاریخی به موارد متعددی اشاره شده است. اما نکته مهم این است که در نگارش فیلمنامه، داستان واقعی شکل‌گیری این قیام به گونه‌ای اجتناب‌ناپذیر در گذر زمان و عبور از فیلتر ذهنی نویسنده، درام‌پردازی شد و ماحصل کار، ترکیبی از واقعیت و داستان بود که از زاویه دید محمدعلی نجفی به عنوان کارگردان به مجموعه‌ای قابل دفاع و ماندگار تبدیل شد.

نجفی که خود دانش‌آموخته رشته معماری بود پیش از این فیلم‌های سینمایی «لیله‌القدر» و «جنگ اطهر» را ساخته بود و نکته مهم‌تر این‌که قبل از انقلاب تئاتر کار کرده و نمایش «سربداران» را در حسینیه ارشاد روی صحنه برده بود.

این پیشینه و پیدا کردن نقاط اشتراک با کیهان رهگذر باعث شد مجموعه تلویزیونی سربداران شکل بگیرد که ذهن ساختارمند نجفی به عنوان یک معمار در چگونگی تبدیل‌شدن آن به یک اثر منحصر به فرد تأثیر به سزایی داشت. در واقع این ساختارمندی بخصوص در تصویرسازی و اجرا وقتی با درام‌پردازی ذهن مرحوم رهگذر تلفیق شد ماحصل کار را به یک اثر شسته رفته که مسیر خود را از میان تاریخ و واقعیت باز می‌کرد تبدیل کرد.

بیشتر بخوانید و ببینید:

جدول پخش شبکه آی‌فیلم

صفحه اینستاگرام آی‌فیلم

م ه / س م